Jak wygląda sytuacja prawna osób LGBT?

28 czerwca 1969 roku amerykańska policja dokonała nalotu na Stonewall Inn, popularny bar dla gejów w Greenwich Village na Manhattanie. W tym czasie służby regularnie najeżdżały takie miejsca i dokonywały brutalnych aresztowań. To wydarzenie było symbolicznym przelaniem czary goryczy. Po raz pierwszy osoby LGBTQ+ postanowiły zaprotestować na masową skalę. Tłumy wyszły na ulice Nowego Jorku, a ich działania były pierwszą w historii tego typu demonstracją, domagającą się równych praw dla tęczowej społeczności. To na pamiątkę tych wydarzeń czerwiec został ogłoszony Miesiącem Dumy [Pride Month]. Formalnie dokonali tego prezydent Bill Clinton w 1999 i 2000 r., a także Barack Obama i Donald Trump, który jako pierwszy republikański przywódca w Stanach Zjednoczonych uznał Miesiąc Dumy.

 

Osoba z tęczową flagą na ramionach widziana od tyłu na tle tęczowej flagi oraz napis "Jak wygląda sytuacja prawna osób LGBT?"

W nawiązaniu do wartości Uniwersytetu Łódzkiego, takich jak, między innymi, współpraca i szacunek, nasza uczelnia włączyła się w nurt Pride Month na wielu polach. Jednym z nich był udział dziewięciorga studentów i studentek Wydziału Prawa i Administracji UŁ w Erasmus+ BIP "LGBTI* in European Law and Beyond". Opiekunem merytorycznym działania była dr Karolina Mendecka.

Erasmus+ BIP "LGBTI* in European Law and Beyond”

Program „LGBTI* w prawie europejskim i poza nim” to interaktywne warsztaty oparte na badaniach porównawczych dotyczących ochrony SOGIESC (sexual orientation, gender identity and expression and sex characteristic - orientacji seksualnej, tożsamości i ekspresji płciowej oraz cech płciowych) w prawie międzynarodowym i krajowym w Europie. Obejmuje różne aspekty, od zagadnień koncepcyjnych i pragmatycznych związanych z SOGIESC, poprzez ewolucję przepisów prawnych dotyczących SOGIESC (sił i narzędzi prawnych pchających do zmian i tych, które się im opierają), po różnorodność podejść prawnych i znaczenie kontekstu kulturowego.

Podsumowanie regulacji prawnych osób LGBT w Unii Europejskiej

W efekcie udziału w warsztatach "LGBTI* in European Law and Beyond”, osoby studenckie w składzie:

  • Vladislav Mongialo,
  • Katarzyna Kacprzyk,
  • Natalia Piątkowska,
  • Julia Król,
  • Julia Henc,
  • Julita Maciejewska,
  • Agnieszka Majda,
  • Alicja Maciejewska,
  • Aleksandra Cieśla,
  • Jakub Pietrasik,

sporządziły obszerną analizę regulacji prawnych osób LGBT w Polsce, na tle Unii Europejskiej.

Zachęcamy do zapoznania się z całością dokumentu: PDF

Zawiera on, między innymi, rys historyczny dotyczący przepisów regulujących nie tylko małżeństwa jednopłciowe ale także informacje, kiedy akty homoseksualne przestały być karane na terenie naszego kontynentu. Co ciekawe, Polska była w awangardzie krajów depenalizujących takie czyny i jako drugi kraj w Europie przyjęła odpowiednie przepisy.

Możemy dowiedzieć się także jakie są regulacje prawne w zakresie związków partnerskich. Jaka różnica pomiędzy związkiem partnerskim, a małżeństwem? Co daje bycie w związku partnerskim? Jak w tej kwestii wygląda Polska na tle innych krajów europejskich.

Dodatkowo omówiono kwestie prawne związane z wymaganiami dotyczącymi uzgodnienia płci.
Jakie formalne trudności muszą pokonać osoby, które chcą się poddać takiej procedurze prawnej?

LGBTQ+ - co oznacza skrót?

Każda litera w skrócie LGBTQ+ oznacza grupę, która wchodzi w skład tęczowej społeczności. Często można spotkać się z rozwinięciem, czyli LGBTQIAP+. Poniżej wyjaśniamy, co oznacza każdy ze znaków:

L – lesbian – lesbijki: kobiety odczuwające pociąg do innych kobiet

G – gay – geje: mężczyźni odczuwający pociąg do innych mężczyzn

B – bisexual – osoby biseksualne: osoby odczuwające pociąg do więcej niż jednej płci

T – transgender – osoby transpłciowe: osoby, których tożsamość płciowa jest inna niż ta przypisana przy urodzeniu

Q – queer – osoby queerowe: osoby, których seksualność lub tożsamość płciowa nie wpisują się w ścisłe kategorie

I – intersexual – osoby interpłciowe: osoby, których cechy fizyczne (tj. anatomia ciała) nie wpisują się w ścisłe rozumienie płci biologicznej lub społecznej.

A – asexual – osoby aseksualne: osoby, które nie odczuwają pociągu do innych (całkowicie lub częściowo)

P – pansexual – osoby panseksualne: osoby, które odczuwają pociąg do ludzi niezależnie od ich orientacji lub tożsamości płciowej.

Symbol plusa w skrócie LGBTQ+ oznacza wszystkich, którzy wpisują się do tej kultury, a których nie zaznaczono w ciągu liter. Zarówno zapis powyższy, jak i LGBTQIAP+ są całkowicie poprawne, częściej sięga się jednak po krótszą wersję.

Wyjaśnienie skrótu za opracowaniem Huberta Drabika.

 

Materiał źródłowy: dr Karolina Mendecka, mgr Marta Mucha (Wydział Prawa i Administracji), dr Katarzyna Liberska-Kinderman (Centrum Komunikacji i PR)

Redakcja: Michał Gruda (Centrum Komunikacji i PR)

Misją Uniwersytetu Łódzkiego jest rzetelne prowadzenie badań naukowych oraz aktywne głoszenie prawdy z nich płynącej, tak by mądrze kształcić kolejne pokolenia, być użytecznym dla społeczeństwa oraz odważnie odpowiadać na wyzwania współczesnego świata. Doskonałość naukowa jest dla nas zawsze najlepszym kompasem. Nasze wartości to: odwaga, ciekawość, zaangażowanie, współpraca i szacunek.