Laureat, nominowani i członkowie Kapituły X edycji Nagrody im. Prof. Tadeusza Kotarbińskiego, Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego.
Werdykt ogłosił członek Kapituły ks. Andrzej Szostek z Uniwersytetu Warszawskiego 1 grudnia 2024 roku podczas wieczornej gali w Filharmonii Łódzkiej.
Prof. Andrzej Turowski, autor nagrodzonej pracy, mieszkający na stałe we Francji, który nie mógł być obecny na gali, otrzyma nagrodę w wysokości 70 tysięcy złotych. Decyzją Kapituły wyróżnienia i nagrody w wysokości 3 tysięcy złotych po raz pierwszy w tym roku otrzymały także pozostałe cztery osoby, których książki znalazły się w finale konkursu. Dyplom w imieniu prof. Andrzej Turowskiego odebrała Katarzyna Szotkowska-Beylin, redaktorka naczelna Wydawnictwa Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, reprezentująca profesora na gali. Ona też odczytała list od prof. Andrzeja Turowskiego, w którym odniósł się do istoty swego dwutomowego dzieła.
Katarzyna Szotkowska-Beylin, redaktorka naczelna Wydawnictwa Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, reprezentująca laureata na gali czyta list od prof. Andrzeja Turowskiego
(...) Książkę tę określa kilka powiązanych idei, z których najistotniejszymi w moim przekonaniu są problemy związane z katastrofizmem i modernizmem. Modernistyczne pojęcie postępu opieram na pojęciu katastrofy. Chodzi mi o zwrot ku negatywności wyrażający się w sztuce dadaistyczną destrukcją formy i estetyką zniszczenia. Modernizm w mojej książce znaczył przede wszystkim teraźniejszość, nieuchwytny moment rozpięty między przyszłością a przeszłością. Było to abstrakcyjne jądro ciemności, czyli nicość u Witkacego, utrata i brak u Strzemińskiego, pustka realnego u Lacana. Model współczesnej sztuki i świata buduję w książce na gruncie fantazmatycznej całości. Egzotyczną podróż w celu zaspokojenia pragnienia uniwersalnej jedności traktuję jako mit założycielski modernizmu. (...) W wojennej tułaczce i doświadczeniu śmierci dostrzegam koniec nowoczesności. Jest to zakończenie narodzonej pół wieku wcześniej nowej epoki modernizmu w świecie wielokulturowości. Wojny miały dla modernizmu kluczowe znaczenie. To one stworzyły modernistyczny supeł, którego nie można było rozplątać. Modernizm to czas rozpadu. Jeśli wojna była początkiem nowoczesności, to była także jej końcem, w każdym razie końcem świata znanego z oświeceniowej utopii. Była przegraną postępu i tożsamości wśród niszczejących maszyn i okaleczonych ciał. Trauma wojenna ujawniona w sztuce spinała XX stulecie w kryzysową całość. Pamięć zajęła miejsce utopii, a w radykalnej sztuce tkwiła krytyka społeczeństwa, które wiążąc nowoczesność z pojęciem tożsamości wykluczało innego
– napisał o swej książce laureat Nagrody im. prof. Kotarbińskiego 2023 prof. Andrzej Turowski.
Prof. dr hab. Andrzej Turowski, historyk i krytyk sztuki, urodził się w 1941 roku. Jego inicjacją polityczną były poznańskie wydarzenia 1956 roku i budapesztańska rewolta, a kulturową – paryski rok 1968 oraz polski antysemityzm. Z końcem lat 60. XX wieku, po latach studiów i początkach pracy uniwersyteckiej w Poznaniu, zamieszkał w Warszawie. W latach 70. pisał pierwsze książki o konstruktywizmie i organizował wystawy artystów współczesnych. W 1983 roku został zaproszony na wykłady w Paryżu, a w następnych latach, jako profesor tytularny, wykładał na uniwersytetach w Clermont Ferrand i Dijon oraz w Polsce na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2010 roku jest na emeryturze i mieszka we Francji. Dzisiaj, w jego wieku, trudno mówić o pasjach, które nim władają. Raczej o dystansie wobec namiętności, którym kiedyś się poddawał. A zainteresowania? Od zawsze dążył do nieuchwytnego, umykającego, ulotnego. O tym pisał artykuły, eseje i książki. Najnowsza jest poświęcona fantazmatowi rewolucji.
Finaliści X edycji konkursu o Nagrodę im. prof. Tadeusza Kotarbińskiego
W X edycji konkursu zgłoszono 78 prac. Do ścisłego finału Kapituła Nagrody wybrała spośród nich 5 dzieł. Finałowe prace:
Dr Magdalena Chułek „Jak wytwarzany jest slums? Studium przypadku mieszkańców Kibery i Korogocho w Nairobi”, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, zgłosił Ośrodek Badań nad Migracjami Uniwersytet Warszawski.
Dr hab. Emilia Kledzik „Perspektywa poety. Cyganologia Jerzego Ficowskiego” , Wydawnictwo „Poznańskie studia Polonistyczne”, zgłosił Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Prof. Piotr Madajczyk „Krajobrazy biograficzne Rafała Lemkina”, praca wydana i zgłoszona przez Instytut Pileckiego (autor był już nominowany do nagrody w IV edycji konkursu).
Prof. Krzysztof Stachewicz „Myśleć los człowieka. Studium filozoficzne”, TAiWPN Universitas, zgłosił Wydział Teologiczny Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (autor był już nominowany do nagrody w VII edycji).
Prof. Andrzej Turowski „Radykalne oko. O Witkacym, Kobro, Strzemińskim, Themersonach, Żarnowerównie i innych twórcach sztuki wzbudzającej niepokój”, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie w koedycji z Wydawnictwem słowo/obraz terytoria, zgłosiło Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Reprezentująca laureata Katarzyna Szotkowska-Beylin i rektor UŁ prof. Rafał Matera.
Rektor Uniwersytetu Łódzkiego prof. dr hab. Rafał Matera swym wystąpieniu otwierającym galę odniósł się do jubileuszu dziesięciolecia Nagrody im. prof. Kotarbińskiego. Dziękował w nim twórcom naszej uczelni dobiegającej 80. urodzin, pomysłodawcom konkursu, osobom zaangażowanym w jego organizację, autorom zgłaszanych do konkursu dzieł humanistycznych, ich wydawcom oraz laureatom wszystkich minionych edycji. Wyraził też wdzięczność firmom – partnerom konkursu oraz instytucjom i osobom wspierającym ten projekt na przestrzeni lat. Dziękował również wiernej publiczności, śledzącej od lat konkurs, wpisującej sobie co roku do kalendarzy datę gali finałowej konkursu o Nagrodę im. Prof. Kotarbińskiego.
Podczas moich spotkań z osobami zaangażowanymi w to przedsięwzięcie był też czas na rozmowy o przeczytanych książkach. Taka wymiana myśli ułatwia współpracę, jeśli wiemy, że łączy nas wspólna pasja. Osobiście czuję, że ten moment jest wyjątkowy w życiu uniwersytetu, wierzę, że to poczucie jest czymś, co wszystkich nas łączy. Życzę nam wszystkim, abyśmy atmosferę tej pięknej chwili zabrali ze sobą i pozwolili jej trwać. Pamiętajmy o niej, kiedy nasze rozmowy dotyczą przeczytanych książek. A takich rozmów szukajmy w naszej codzienności i inicjujmy je jak najczęściej. Będzie nam się wówczas żyć głębiej i ciekawiej. Przynajmniej ja w to wierzę
– podsumował rektor UŁ prof. dr hab. Rafał Matera.
Fotorelacja z gali finałowej X edycji konkursu o Nagrodę im. prof. Kotarbińskiego
Na konkurs ustanowiony w 2015 r. przez Uniwersytet Łódzki podczas dziesięciu edycji wpłynęło ponad prawie 620 prac ze 145 polskich ośrodków naukowych. W finałach wszystkich edycji znalazło się już 50 wybitnych książek, uhonorowano dziesięciu autorów.
Partnerem Strategicznym X edycji konkursu były firmy Amcor i Aflofarm. Partnerem Głównym wydarzenia była firma ABB, a Partnerem Wspierającym firma Veolia.
Dzień przed galą, w sobotę 30 listopada br., w modernistycznej części Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego odbył się wernisaż wystawy zorganizowanej z okazji 10-lecia Nagrody im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Profesora Tadeusza Kotarbińskiego. Otworzyła go prelekcja Marii Nowakowskiej („Marii od detalu”) na temat architektury wobec humanizacji i zrównoważonego rozwoju, czy szerzej – sposobu zamieszkiwania świata przez ludzi.
Wernisaż wystawy „10 lat Nagrody Kotarbińskiego” w Bibliotece UŁ.
Wystawa prezentuje dokonania polskich humanistów, którzy na przestrzeni ostatnich 10 lat byli nagradzani i wyróżniani w konkursie o Nagrodę im. prof. Kotarbińskiego – wydarzenia, które przez polskich naukowców uznane jest za wyjątkowe. Jubileuszową edycję nagrody podsumowuje ekspozycja, będąca wglądem w ważne dla polskiej refleksji intelektualnej obszary tematyczne.
Publiczność ma okazję zajrzeć za kulisy prac Kapituły Nagrody – dzielimy się z widownią m.in. fragmentami niepublikowanych wcześniej fragmentów recenzji, w których znakomite osobowości polskiej humanistyki wskazują, dlaczego poszczególne prace były nagradzane lub nominowane.
Wystawa przybliża również ideę samej nagrody oraz sylwetkę jej patrona. Będzie czynna do 15 lutego 2025 r. w godzinach otwarcia Biblioteki UŁ.
Fotorelacja z wernisażu wystawy
Materiał i redakcja: Centrum Komunikacji i PR UŁ
Zdjęcia: Maciej Andrzejewski (CKiPR UŁ)